Gelişen teknoloji ve küreselleşen dünyada, dünya giderek kalabalıklaşırken bireyler yalnızlaşmaya başlamıştır. Psikolojik olarak güçlü olmak için çeşitli arayışlarda bulunan insanoğlu son zamanlarda şema terapi uygulamalarıyla sosyal, bireysel başarıya ulaşmaktadır.
Şema Terapi Nedir?
Şema terapi, diğer bilişsel davranışçı terapi yöntemleri gibi erken dönem yaşantılarını dikkate alır. Buna ek olarak, kişinin yaşadığı belli başlı şemaları ve bu şemalarla başa çıkma yöntemlerini inceleyerek bütüncül bir yaklaşım sağlayan terapi çeşididir.
En Çok İncelenen Şemalar ve Şema Alanlarından Örnekler
Her bireyin hayatında yaşam deneyimleri arttıkça belli şemalar oluşur Bu şemalar karşısında başa çıkma yöntemleri farklıdır Hayat deneyim arttıkça kişinin karşılaştığı şemalar artar ve onları geliştirdiği tepki ve satıcılar de gelişir. Aşağıda en çok karşılaşılan şemalar ve şema alanları örnekleri verilmiştir.
- Ayrılma
- Reddedilme
- Terk edilme
- Kayıplar
- İlişkilerde istikrarsız olma
- Güven problemi
- Özerkliğin Zedelenmesi
- Başarısızlık
- Benliğin gelişmemesi, yapışık olma
- Öz denetim yetersizliği
- İhtiyaçlarını ifade edememe
- Kurban rolü, kendini feda etme
- Baskı ve cezalar
- Utanç
- Karamsarlık
- Duygusal ketler
- İzolasyon
Şema Terapi Nasıl Uygulanır?
Kişilik bozuklukları veya Psikoloji bozukluğu yaşayan bireylerde şema terapi yöntemi tedaviye yardımcıdır. Göz önüne alınması gereken husus ise sadece kişilik bozukluğu olan bireylerde değil, “normal” kabul edilen tüm sağlıklı bireylerde de şema terapi faydalıdır. Çünkü her birey yaşamının bir döneminde zorlayıcı yaşam durumlarıyla karşılaşarak profesyonel desteğe ihtiyaç duyabilir.
Öncelikli olarak travmatik yaşantı ve olaylara verilen tepki ve olayın bireydeki algısı tespit edilir. Erken çocukluk döneminde belli ihtiyaçların karşılanmaması bireyin yetişkinlikte duygu, davranış ve düşünce kalıplarını oluşturmasında yardımcıdır. Bu durumlar şunlardır;
- Çocuğun yeme, içme, barınma, güvenli bağlanma, sevgi görme gibi temel ihtiyaçlarının karşılanmaması
- Yaşanılan travmalar
- Ebeveynlerin çocuk yetiştirme tutumlarındaki zorlayıcı ve gerçekdışı; aşırı disiplinli veya disiplin eksikliği içeren davranışları
- Çocuklukta ebeveynleri içselleştirerek yetişkinlikte birey olamama
Şema Terapinin Psikolojik Açıdan Güçlenmeye Katkısı Nedir?
Bireyin zorluklar veya zorlayıcı yaşam durumları karşısında geliştirdiği bazı savunma mekanizmaları vardır. Bu mekanizmalar teslim olmak, telafi etmek veya o durumdan kaçmak şeklinde olabilir.
- Kırılgan, alıngan, büyüklenmeci yaklaşım
Çocukken, hata yapılmasına izin verilmemek, başarı ve başarısızlığın da normal olduğunu kabul edememek, sürekli eleştiriye maruz kalmak yetişkinlikte alıngan, kırılgan, büyüklenmeci ve narsis kişilik yapısına sebep olabilir. Bireyler psikolojik açıdan güçlenmeye başladıkça kırılgan, alıngan ve büyüklenmeci yaklaşımdan uzaklaşırlar.
- Onay arayıcı tutum. Yapılan her işte onay alma ihtiyacı.
- Öz denetim ve sorumluluktan kaçış
Şema terapi tüm bu durumlar karşısında etkili bir yöntemdir. Kişinin geliştirdiği esnek veya katı modlar tespit ederek bireye farklı savunma mekanizmaları ve başa çıkma yöntemleri sunmaktadır. Şema terapi eğitimi ve uygulamalarında yıllardır tecrübeli olan Alanya psikolog kliniğine her konu ve olay hakkında danışabilirsiniz.
